Με την ίδρυση της Μονής οι κάτοικοι της γύρω περιοχής πληροφορήθηκαν για τα Ιερά πράγματα που φυλάσσονταν στη Μονή και έτρεξαν να τα προσκυνήσουν. Εκεί πράγματι διαπίστωσαν , πως υπήρχαν λείψανα Αγίων , Βυζαντινές εικόνες και άλλα πολύτιμα εκκλησιαστικά κειμήλια, πρωτόγνωρα στους ορεινούς απομακρυσμένους κατοίκους. Έλεγαν μεταξύ τους ότι εδώ είναι τα Άγια και τα προσκυνούσαν και αποκαλούσαν το χώρο της Μονής Άγιο (Ιερό ).

Έτσι προέκυψε η Αγιωνυμία ΕΙΣ ΤΑ ΑΓΙΑ = ΣΤΑ ΑΓΙΑ = ΣΤΑΓΙΑ και καθιερώθηκε στη συνείδηση των πιστών η ονομασία της Μονής ως χώρος προσκυνήματος ΣΤΑ ΑΓΙΑ αφού έτσι την αποκαλούσαν και οι μοναχοί.

Όταν αργότερα, περίπου 550 χρόνια από την ίδρυση της το χωριό μεταφέρθηκε και κτίσθηκε μέσα στο μετόχι της Μονής, 600 μέτρα βορειότερα, πήρε το όνομα της και από τότε το χωριό λέγεται Στάγια.

Η ονομασία ΣΤΑΠΑ ως αγιωνυμία – τοπωνυμία προέκυψε στην προκειμένη περίπτωση από τα πολλά Ιερά κειμήλια (πράγματα) που υπήρχαν στο χώρο της μονής αλλά και την ίδια τη Μονή. Όλα ανήκαν στη λατρεία του Θεού, προξενούσαν το βαθύ σεβασμό στη συνείδηση των πιστών, καθιερώθηκαν όλα μαζί και υπερίσχυσαν του ονόματος του Αγίου στον οποίο είχε αφιερωθεί ο Ναός.

Ο I. Θωμόπουλος στο βιβλίο του (1958) «Τα τοπωνύμια» σελ. 44 υποστηρίζει «Αυτό έγινε συνήθως σε τόπους που ιδρύθηκαν εκκλησίες και ολόκληρη η ενορία ή η συνοικία πήρε το όνομα της εκκλησίας».

 

Ετυμολογία της λέξεως “Στάγια”

Είναι δύσκολο το πρόβλημα της ετυμολογίας των τοπωνυμιών και στην προκειμένη περίπτωση καθίσταται ακόμη δυσκολότερο, αφού υπάρχει προγενέστερη γνωμοδότηση και απόφαση του Συμβουλίου τοπωνυμιών του Υπουργείου Εσωτερικών (πρακτικό 1/1995) το οποίο απεφάνθη ότι «…το όνομα ΣΤΑΓΙΑ είναι ξενόγλωσσο». Τούτο φυσικά δεν έγινε αποδεκτό από τους κατοίκους του χωριού, οι οποίοι γνωρίζουν λεπτομερώς την Ιστορία του ονόματος.

Η προσπάθεια μας αυτή εμπλέκεται ακόμη περισσότερο και από το γλωσσικό Ρουμελιώτικο ιδιωματισμό με την περικοπή γραμμάτων και συλλαβών, αλλά στην προκειμένη περίπτωση θα μας βοηθήσει για τη σωστή έρευνα και κατανόηση του πως προέκυψε το τοπωνύμιο – αγιώνυμο ΣΤΑΓΙΑ .

Μια παρατεταμένη έρευνα μας οδήγησε στα παρακάτω συμπεράσματα τα οποία παραθέτουμε και ελπίζουμε να βρεθούν και άλλοι υποστηρικτές, αλλά και ερευνητές να συνεχίσουν αυτή την προσπάθεια.

  • Εάν λάβουμε υπ’ όψιν μας όσα αναφέραμε για τη Μονή, η αγιωνυμία Στάγια αναφέρεται ως επωνύμιο της Μονής, το οποίον αργότερα δανείσθηκε και χρησιμοποίησε ο νέος οικισμός όταν εγκαταστάθηκε μέσα στο μετόχι της Μονής.
  • Η αγιωνυμία Στάγια προέκυψε και καθιερώθηκε στην προκειμένη περίπτωση από τους πρώτους χρόνους που ιδρύθηκε η Μονή ως ονομασία της Μονής, δηλαδή από το 828μ. X. χρονολογία, οπότε χτίστηκε.
  • Το χωριό Στάγια – ως νέος οικισμός – πήρε την ονομασία της Μονής μετά από το 1380μ.Χ. όταν καταστράφηκε το παλαιό χωριό, είτε 550 χρόνια αργότερα από την ονομασία ΑΓΙΑ = ΣΤΑ ΑΓΙΑ που έφερε η Μονή .
  • Η αγιωνυμία Στάγια δείχνει τη λατρευτική σημασία του Ιερού χώρου της Μονής που έδωσαν μοναχοί και κάτοικοι της περιοχής, η οποία και καθιερώθηκε.
  • Η ονομασία Στάγια ως αγιωνυμία – τοπωνυμία στην προκειμένη περίπτωση προέκυψε από την ίδια τη Μονή και τα πολλά ιερά πράγματα που υπήρχαν σε αυτή. Καθιερώθηκαν στη συνείδηση των πιστών και χαρακτηρίσθηκαν όλα μαζί ως ΑΓΙΑ .
  • Ετυμολογικώς η ονομασία ΣΤΑΠΑ προέκυψε από την εμπρόθετη φράση ΕΙΣ ΤΑ στον σχηματισμό του συνθέτου άρθρου ΣΤΑ και από το επίθετο Α Γ I Α με την αποβολή ή τη συγχώνευση των δύο A, Α, και έτσι καθιερώθηκε η αγιωνυμία ΣΤΑΓΙΑ.

Ο Γεώρ. Μπαμπινιώτης σε άρθρο του στην εφημερίδα το Βήμα αναφέρει:

«… σε επίπεδο φράσης τον σχηματισμό του συνθέτου άρθρου της νέας Ελληνικής στον, στην από τις εμπρόθετες φράσεις εκ τον, εις την» και σε άλλο άρθρο του στο Βήμα (8-3-1998) «…τη γλωσσική συνέχεια και συνοχή της Ελληνικής γλώσσας, οφειλόμενη στην αδιάσπαστη προφορική της παράδοση».

Και ο ίδιος στην Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς στο λήμμα αγιωνύμιο τόμος 2 σελ. 474 αναφέρει «το αγιωνύμιο χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει τοπωνύμιο που προέρχεται από ονομασία χριστιανικών εννοιών και όρων χωρίς τη μεσολάβηση αντιστοίχων ναονυμιών.».

  • Από την Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος- Λαρούς στη λέξη Άγιος διαβάζουμε ότι «…ο όρος αγιωνυμία προσέλαβε συχνά ευρύτερο περιεχόμενο και χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει τοπωνύμιο από ονομασία χριστιανικών εννοιών και όρων.», «…στους χριστιανικούς χρόνους χρησιμοποιήθηκε σε κάτι ιερό τόσο για πρόσωπα όσο και για πράγματα». «… για πράγματα αυτός που αναφέρεται και ανήκει στη λατρεία του».

Η απλούστευση λέξεων, εξ άλλου, με την περικοπή γραμμάτων ή συλλαβών και η συνένωση λέξεων και ονομάτων αποτελεί τον τοπικό ιδιωματισμό στην περιοχή. Γενικότερα αυτό επισημαίνει και ο καθηγητής Γ. Χατζηδάκης στην ερευνά του για τη νέα Ελληνική γλώσσα. «… χαρακτηριστικό της μεσαιωνικής ελληνικής γλώσσης είναι η διαλεκτική διάσπασης ή η συνένωσης λέξεων και ονομάτων η οποία εξαφάνισε σχεδόν την αρχαία ελληνική διάλεκτο με διάφορες κατά τόπους φωνητικές λεξικολογικές ποικιλίες».

  • Ως προς το πρώτο μέρος της λέξεως ΣΤΑ – ΑΓΙΑ του εμπρόθετου άρθρου, πιστεύω ότι δεν υπάρχει καμία αμφιβολία με όσα προαναφέραμε. Θα πρέπει όμως να εξετάσουμε και το δεύτερο μέρος της συνθέτου λέξεως το επίθετο Αγία – Άγιος.

Η λέξη άγιος χρησιμοποιήθηκε από τον Ηρόδοτο για να χαρακτηρίσει τόπους η πράγματα που προκαλούσαν σεβασμό προς το Θείον. Στο βιβλίο 2 κεφ. 42, 44, 45 αναφέρει «…πυνθανόμενος αυτόθι είναι ιρόν Ηρακλέος άγιον». Ο δε Αριστοτέλης αναφέρει: «στοιχείον δε λέγω και τόπον ενθυμήματος» που δηλώνει τόπο ή χώρο ιερό το οποίον έχει κοινή ορισμένη ιδιότητα.

Στους χριστιανικούς χρόνους η λέξη άγιο χρησιμοποιήθηκε από τον 4ο μ.Χ αιώνα σε πρόσωπα και πράγματα τα οποία δηλώνουν κάτι ιερό.

Ο Παναγ. Κανελλόπουλος στην «Ιστορία του Ελληνικού Πνεύματος» τόμ. 1 σελ.116 αναφέρει ότι ο ζωγράφος Αντρέ Γκραμπάρ εικονογράφησε τον 8ο αιώνα τον ευαγγελιστή Ματθαίο και χρησιμοποίησε τη Άγιος με Ελληνικά κεφαλαία γράμματα. Η εικόνα σήμερα βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο.

  • Στην Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος- Λαρούς στο λήμμα άγιος, αγία και αγιά το οποίον προέρχεται από την ιδία λέξη συναντάμε πλείστα τοπωνύμια :

α) Αγιά: για την προέλευση και ετυμολογία του τοπωνυμίου διατυπώθηκαν διάφορες απόψεις θεωρώ επικρατέστερη του Κων. Αμάντου που αναφέρει ότι, «το τοπωνύμιο ανάγεται στο θηλυκό επίθετο άγια οπότε θα πρέπει να γράφεται αγιά»

β) Αγιά: χωριό επαρχίας Κυδωνιάς του Νομού Χανίων, έγινε έδρα Επισκοπής

γ) Αγιά: χωριό Μυλοποτάμου νομού Ρεθύμνης Κρήτης, το χωριό βρίσκεται μέσα στο μετόχι της Αγιάς.

δ) Αγία Μονή: Βυζαντινή Μονή του 12ου αιώνα κοντά στο Ναύπλιο . Εδώ βλέπουμε ότι επικράτησε η ευρύτερη έννοια της Αγίας Μονής και όχι το όνομα της Ζωοδόχου Πηγής που αφιερώθηκε ο Ναός.

ε) Αγία: Βυζαντινή Μονή στην Άνδρο.                                 ,

στ) Άγιος: Κωμόπολη της επαρχίας Ιστιαίας Εύβοιας,

ζ) Άγιος : Χωριό της Χαλκίδος του Νομού Εύβοιας,

η) Αγιοι τόποι

θ) Αγιο Όρος και πολλά άλλα.

  • Το Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό ΗΛΙΟΣ στο λήμμα Άγιοι γράφει.

Η λέξη κατά τη θεμελιώδη αυτής σημασία εμφαίνει πάντα όσης έχει αποχωρισθεί τον κόσμο και έχει αφιερωθεί εις τον Θεό.

α) Αγιά: Επαρχία του Νομού Λαρίσης, περιλαμβάνει 21 κοινότητες.

β) Άγια: Όρμος μικρασιατικός στη βόρεια πλευρά του κόλπου της Αλεξανδρέττας.

γ) Αγία: Χωρίον της κοινότητος Κορωνίδας της Επαρχίας Νάξου.

δ) Αγία Μονή: Οικισμός της κοιν. άνω Βιάννου Κρήτης. Υπάρχει Μοναστήρι.

Αγιον (το) ως ουσιαστικό σημαίνει Ναός (Λεξικό Ιωαν. Σταματάκου).

Νομίζω ότι τα παραδείγματα που αναφέρω είναι αρκετά για να δείξουν ότι το δεύτερο συνθετικό του ονόματος ΣΤΑ- ΑΓΙΑ χρησιμοποιήθηκε ευρέως σε πολλές Μονές η χωριά τα οποία καταδεικνύουν την ορθή χρήση της λέξης.

Επιπρόσθετα, θα αναφερθώ στη Μονή Σουμελά όπου το τοπωνύμιο Σουμελά προέκυψε από την εμπρόθετη φράση και λέξη εις του μελά = στού μελά = Σουμελά. Επίσης στη Δαύλεια Βοιωτίας υπάρχει Μονή που ιδρύθηκε πριν από το 1000μ. X. από Αγιοταφίτες μοναχούς της Ιερουσαλήμ, που ονομάζετε Αγιασαρλή και προέκυψε από τις λέξεις Αγία Ασαρλή και εδώ τα δύο φωνήεντα έγιναν ένα.

Θα πρέπει όμως να ερευνήσουμε και το λήμμα ΣΤΑΓΟΙ, παλαιότερη ονομασία της Καλαμπάκας, που είναι παρεμφερές προς το Στάγια. Και εδώ βλέπουμε ότι υπάρχουν πολλές παλαιές Μονές προ του 10ου αιώνα.

Από το Λεξικό του Ελευθερουδάκη στα λήμματα:

α) Στάγια: Χωρίον της επαρχίας του Νομού Φθιώτιδος.

β) Σταγοί: Μεσαιωνικό όνομα της πόλεως Καλαμπάκα της Θεσσαλίας. Το όνομα προήλθε εκ της συνεκφοράς εις τους αγίους.

Η λέξη σταγών (όνος) ετυμολογήθει από τον καθηγητή I. Βογιατζίδη «τουτέστι σιταγωγός θημωνιά το οποίον πολλαχού στη δημοτική γλώσσα ακούγεται».

Η λέξη όμως αυτή δεν έχει καμία σχέση με τη λέξη άγια (ιερά) ή τη σύνθετη εις τα άγια.

Στη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια στο λήμμα Καλαμπάκα αναφέρεται για τη μονή Σταγών «… πρότερον, ιδία από των τελών του 10ου αιώνος αναφέρεται και δη ως έδρα ομωνύμου Επισκοπής, παραμείνασα τοιαύτη μέχρι σήμερον». Και αλλού «… η σημερινή Καλαμπάκα δεν είναι η αυτή με τους Σταγούς».

Η Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος -Λαρούς την αναφέρει σαν Βυζαντινή ονομασία της πόλεως Καλαμπάκα.

Ο Δημ. Σοφιανός στο Βιβλίο του «Τα Μετέωρα» στη σελίδα 157 αναφέρει. «Στους Βυζαντινούς χρόνους η πόλη ονομαζόταν Σταγοί. Για την ετυμολογία του ονόματος έχουν προταθεί διάφορες ερμηνείες. Η περιώνυμη επισκοπή Σταγών είναι γνωστή ήδη από τον Θ’ αιώνα. Τη μεσαιωνική επωνυμία των Σταγών έφερε και η πρώτη, οργανωμένη κατά τον ΙΑ / ΙΒ αιώνα μοναστική κοινότητα «σκήτη» των μετεωριτών, ερημιτών και ασκητών». Ο ίδιος αναφέρει ότι «…Σε Τουρκικό απογραφικό κατάστιχο των ετών 1454/55 η Πολίχνη των Σταγών αποκαλείται «ο βράχος με τις κουκούλες των Μοναχών». Και εδώ φαίνεται ότι η ονομασία της Μονής των Σταγών είναι άλλη και υπερισχύει του ονόματος της πόλης Πολίχνης.

Το 1900 οι Επισκοπές Τρίκκης, Σταγών και Γαρδικίου σιγχωνεύθηκαν, αλλά οι ονομασίες παρέμειναν ως αξίωμα στον Μητροπολιτικό τίτλο. Πιστεύω, λοιπόν, πως η εκκλησία της Ελλάδος δεν θα είχε κρατήσει την ονομασία «Σταγών» στον τιμητικό τίτλο του Μητροπολίτου, εάν αυτό δεν έκρυβε στο βάθος, την τιμητική μοναστηριακή σχέση της παλαιάς Επισκοπής των Σταγών, αλλά κάποια άλλη έννοια άσχετη από ετυμολογική σχέση, όπως είναι η λέξη σταγών (όνος), ή η σιταγωγός θημωνιά, ή εν γένει από κάποιο παράγωγο του ρήματος στάζω.

Για την ορθότητα της ετυμολογίας των ονομάτων Στάγια, Σταγοί πείθει το γεγονός, ότι αμφότερα ανάγονται σε μοναστηριακή Μονή η οποία μάλιστα με όλες τις σαφείς ενδείξεις ορίζει τη θέση κάποιας Μονής.

Έτσι καθιερώθηκε το όνομα της μονής ΣΤΑ ΑΓΙΑ = ΣΤΑΓΙΑ και αργότερα του νέου οικισμού, δηλαδή του χωριού, με την συνένωση των δύο φωνηέντων που αποτελεί εξ άλλου, την αδιάσπαστη προφορική Ρουμελιώτικη παράδοση με την αποκοπή γραμμάτων ή συλλαβών, στην οποία βασίζεται ο συλλαβισμός της λέξης. Αποτελεί δε τη φυσική και λογική αρχή και όχι την παραμόρφωση των συνθετικών της μερών.

Τέτοια τοπωνύμια όσο κι αν έχουν παραφθαρεί με γραμματικές κακοποιήσεις προκειμένου να προσαρμοστούν στην καθομιλουμένη γλώσσα του λαού, δείχνουν ολοκάθαρα την Ελληνική προέλευση τους και αποτελούν το πραγματικό ζωντανό μουσείο της ελληνικής μας γλώσσας.

Δεν νομίζω ότι θα πρέπει να σταθώ περισσότερο στις παρακάτω λέξεις όπως: σταγών -όνος από το ρήμα στάζω, στάγδην επίρρημα εκ του στάζω, στάγην (κατά τον Ησυχ.) = κάρδοπαν = σκάφη , στάγιον = το δηνάριον , στάγες = σταγόνες εκ του στάζω, Στάγης = κάποιος Πέρσης στρατηγός που αναφέρει ο Ξενοφών στο βιβλίο του ( Ελληνικά Α, β, 5).

Με τα χωριά Σταγιάδες της επαρχίας Καλαμπάκας και Σταγιάτες της επαρχίας Βόλου της Μαγνησίας δεν ασχολήθηκα..

Επιπρόσθετα θα αναφέρω ότι το όνομα Στάγιον στους Βυζαντινούς χρόνους χρησιμοποιήθηκε ως νόμισμα και στάθμιο.

Επειδή πιθανολογείται όμως ότι η τοπωνυμία Στάγια είναι ξενόγλωσση – Σλαβική – θα πρέπει να ερευνηθεί και αυτή η εκδοχή:

Ο καθηγητής Νικόλαος Παπαστεργίου στο Σερβοελληνικό και Σερβοκροατοελληνικό Λεξικό στο 2ο Μέρος το 1935 στο λήμμα ctajia αναφέρει:

JCTAJIA = θηλ. θάλαμος, δωμάτιο, στέγαστρο.

CTAJATH [ ctajati ] = ρ., ενεστ. σταματώ, ίσταμαι όρθιος.

CTAJATH CE [ ctajati ] = ρ., ενεστ. κατευνάζομαι, καταπραΰνομαι, συνέρχομαι CTAJACH [ ctajaci ] = επιθ. Όρθιος , στάσιμος, ctajahaboda = λιμνάζον ύδωρ. Επομένως η λέξη Στάγια αναφέρετε και στο Σλαβικό Λεξικό και σημαίνει θάλαμος, στέγαστρο, δωμάτιο.

Τούτο σημαίνει ότι είναι τελείως συμπτωματικό και τυχαίο ή οι Σλάβοι μη γνωρίζοντες την ιερή ιδιότητα της Μονής την ονόμασαν και αυτοί στέγαστρο, δωμάτιο, θάλαμο, που συμπίπτει απόλυτα με το ελληνικό λεξιλόγιο ΣΤΑ ΑΓΙΑ. Αλλά για να δώσουν αυτή την ονομασία σημαίνει ότι η Μονή προϋπήρχε όπως και η ονομασία της εις τα άγια, είναι προγενέστερη της σλαβικής ονομασίας αφού στο γύρω χώρο δεν υπήρχαν άλλα κτίρια εκτός της Μονής και των κελιών που πιθανόν να ονόμασαν στέγαστρο.

Επομένως θα πρέπει να δεχθούμε ότι η ονομασία είναι ελληνική και ότι προϋπήρχε της σλαβικής και επομένως θα πρέπει να θεωρείται επικρατέστερη .

Ιστορικώς εξετάζοντες τα πράγματα θα πρέπει να δεχθούμε την επέμβαση Σλαβικών πληθυσμών στην Ελλάδα καθώς και την διάδοση ξενόγλωσσων τοπωνυμιών, όχι όμως και Αγιωνυμιών. Διότι αν και κατοίκησαν Σλάβοι σε χώρους της Θεσσαλίας και της Φθιώτιδος, εκμεταλλευόμενοι την αστάθεια που επικρατούσε στο Βυζάντιο, είναι αδύνατον να δεχθούμε ότι το μεταναστευτικό αυτό Σλαβικό φύλο έδωσε το όνομα στη Μονή « Αγια ».

Αυτό το όνομα φέρει ένα στέγαστρο, μια γίδα, ή κάποιο έλος, όπως αναφέρεται στο Σλαβικό Λεξικό στο λήμμα στάγια. Παρόμοια περίπτωση όπου Μονή πήρε Σλαβικό όνομα δεν έχει καταγραφεί και δεν ακούσθηκε στον Ελληνική επικράτεια στα χρόνια εκείνα.

Αν είχε συμβεί κάτι τέτοιο θα έπρεπε να λησμονήσουμε τα ευρήματα της Μονής, αλλά και να αγνοήσουμε ότι οι νομαδικές επιδρομές των Σλάβων βοσκών που κατέβηκαν την χρονική αυτή περίοδο στην Ελλάδα, δεν είχαν ακόμη δεχθεί τον χριστιανισμό. Οι πρώτοι φωτιστές του χριστιανισμού των Σλάβων, Κύριλλος και Μεθόδιος ο μεν πρώτος γεννήθηκε το 827μ.Χ ο δε δεύτερος το 815μ.Χ.

Επομένως μεγαλοποιούμε τη σλαβική επίδραση στην Ελληνική γλώσσα, χωρίς να σταθμίσουμε την ελληνική γλωσσική επίδραση στη Σλαβική γλώσσα που ελαχιστοποιείται και συστηματικά παραχαράσσεται και αποσιωπάται για καθαρά εθνικιστικούς και πολιτιστικούς λόγους αν και είναι η γλώσσα που εμπλουτίζει πολλές έννοιες σλαβικών λέξεων.

Να πως περιγράφεται στη Νέα Εστία τόμος 35/1944 «Οι Σλάβοι στην Ελλάδα». «Εις την Ελληνικήν εισήχθησαν τινές λέξεις δηλούσαι κατά το πλείστον ονόματα φυτών, ζώων, γεωργικά, ποιμενικά». « Πολλά τέλος είναι και τα τοπωνύμια των οποίων μόνον η κατάληξη μαρτυρεί Σλαβικήν επίδρασιν όπως -οβα, -οβο, -οβον,». «αλλά και η λεπτομερής γλωσσική εξέτασης των ονομάτων, ότι πολλά θεωρούμενα ως Σλαβικά είναι τουναντίον Ελληνικής προελεύσεως».

Τα δε ελληνικά Αγιώνυμα «ουδεμίαν σχέσιν έχουν προς την παλαιοσλαβικήν λέξιν σημαίνουσα εκκλησία ως τα τοπωνύμια τσερκοβίτσα , τσερκίτσα, τσερκουβιάνα». Αλλά ούτε και με την λέξη Βλαδίκα που σημαίνει Επίσκοπος.

Η Μεγάλη Ελληνική  Εγκυκλοπαίδεια Στο λήμμα Ελλάς σελ. 288 αναφέρει: «Το Σλαβικόν στοιχείον ουδέν μνημείον λατρείας της τέχνης ή του πνεύματος κατέλειπε εις την χώραν, αλλά ούτε και τον χαρακτήρα της γλώσσης των Ελλήνων αλλοίωσε». Στο δε τόμο ΚΒ σελ.30 στο λήμμα Σλάβοι, αναφέρεται: «Φαίνεται ότι οι αρχαίοι Σλάβοι δεν είχον ούτε είδωλα, ούτε Ναούς, ούτε ιερείς».

Ο Γερμανός Max Vasmer στο βιβλίο του “Die Slaven in Griechenland Vorwort” καταγράφει ως ξενόγλωσσο το όνομα Στάγια μέσα στα 55 τοπωνύμια στο νομό Φθιώτιδος, (Ευρυτανίας 48, Αιτωλοακαρνανίας 98, Άρτας 44, Πρέβεζας 34, Φωκίδας 45, Καρδίτσας 120, Λάρισας 38). Τούτο όμως δεν πρέπει να αποτελεί τον κανόνα, αλλά το κίνητρο προς διερεύνηση της αλήθειας, διότι πολλά από τα ονόματα αυτά όταν διερευνήθηκε η προέλευση τους διαπιστώθηκε ότι έχουν Ελληνικές ρίζες και είναι Ελληνικά.

Ερεύνησα επίσης από τον τηλεφωνικό κατάλογο πολλά ονόματα τα οποία φέρουν το όνομα Στάγιας και διαπίστωσα πως όλοι γνώριζαν ότι υπάρχει χωριό Στάγια και μάλιστα πολλοί το επισκέφθηκαν, διότι άκουσαν από τους προγόνους τους ότι κατάγονται από αυτό και ότι από αυτό πήραν το επώνυμο τους.

Αυτοί είναι ιδίως όσοι κατοικούν προς την Αχαία και το Λιδορίκι. Υπάρχουν όμως και άλλοι που κατάγονται από την νήσο Ίμβρο αλλά δεν γνωρίζουν πώς προέκυψε το όνομα τους, πάντως στον τόπο που κατοικούσαν ήταν «πολλές παλιές εκκλησίες».

Στα γενικά αρχεία του κράτους αναφέρεται και το όνομα Σταώτης από τη Στάγια Φθ. ο οποίος προτάθηκε για αριστείο, για την συνεισφορά του στον αγώνα το 1821.

Πότε ο ναός της Μονής αφιερώθηκε στη μνήμη του οσιομάρτυρα Νικολάου του Νέου του εν Βουναίνοις, από την Καππαδοκία της Ανατολής, δεν υπάρχουν μαρτυρίες, ούτε αν ο Ναός ήταν αφιερωμένος πριν σε κάποιον άλλο Άγιο. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η Μονή κτίσθηκε μετά από 100 χρόνια από τότε που μαρτύρησε ο Οσιομάρτυρας Νικόλαος ο Νέος

Η φήμη του αξιωματούχου αυτού οσιομάρτυρα ήταν γνωστή στους εκκλησιαστικούς κύκλους, για τις ιδέες του, την ανδρεία του, την πίστη του και την αφοσίωση του στο Χριστό αφού και ο ίδιος ο βασιλιάς του Βυζαντίου τον κάλεσε στο παλάτι και του έδωσε «οφφίκιον Δουκός». Όταν όμως διαπίστωσε τους πραγματικούς λόγους για τους οποίους πολεμούσε, θεώρησε πρόσκαιρη την τιμή και φθαρτό το αξίωμα, εγκατέλειψε τις τιμές και τη δόξα, ασπάσθηκε τον ενάρετο ασκητικό βίο και έτυχε μαρτυρικό θάνατο, όπως και πολλοί άλλοι επιφανείς αξιωματούχοι ακόμη και βασιλείς την εποχή εκείνη. Ο οσιομάρτυρας Νικόλαος ο νέος ασκήτευσε και μαρτύρησε στα Βούβαινα της Θεσσαλίας, δασώδες όρος κοντά στην Όθρη, περίπου το 720 μ.X .

Η Μονή από το 1602, όπως μαρτυρούν ταφόπλακες, χρησιμοποιείται ως κοιμητήριο του χωριού Στάγια .

Το τελικό συμπέρασμα που βγαίνει σηκώνοντας την σκιά του μύθου και ψάχνοντας για πραγματικά γεγονότα, χωρίς να εκβιάζουμε την συνείδηση των αναγνωστών από υπερεκτίμηση των στοιχείων ή από υπερβάλλοντα ζήλο, είναι ότι στο χώρο της Μονής καταδεικνύονται και απαντώνται ευρήματα πριν από 1173 χρόνια, όταν αυτή ήκμασε «αρκούντως προηγμένη» και ότι υφίσταται στο χώρο εκκλησία, πολλές φορές ανακαινισμένη.

Για την ορθότητα της ετυμολογίας του συνθέτου ονόματος ΣΤΑΓΙΑ μπορούμε αβίαστα να δεχθούμε, ότι είναι Ελληνική «εις τα Άγια» και ο συλλαβισμός της βασίζεται στη φυσική και λογική αρχή και όχι στην παραμόρφωση των συνθετικών της μερών.

Ο Απόστολος Παύλος στην Β’ 15 προς Θεσσαλονικείς επιστολή του αναφέρει. «Σύμφωνα λοιπόν με όσα είπαμε, αδελφοί, μείνατε αμετακίνητοι και κρατείτε τις παραδόσεις που διδαχθήκατε είτε με προφορικό λόγο είτε με γραφές» .

 

* Τα κείμενα έχουν αναρτηθεί από “ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΗΣ ΣΤΑΓΙΑΣ” του Ελευθέριου Γ. Ρήγα.